8 avqustda Ağ Evdə ABŞ prezidenti Donald Trampın vasitəçiliyi ilə Azərbaycan və Ermənistan liderləri arasında imzalanan sülh bəyannaməsi regionda enerji və nəqliyyat kommunikasiyalarına dair ciddi dəyişikliklərə yol aça bilər. Amerikalı ekspertlər bu razılaşmanı Cənubi Qafqazda geosiyasi balansı dəyişəcək addım kimi qiymətləndirirlər.


GUNDEM24.az xəbər verir ki, ABŞ-ın Energy Intelligence nəşri yazır: sözügedən sənədin mərkəzində Azərbaycanın Naxçıvanla birbaşa əlaqəsini təmin edəcək 99 illik Zəngəzur dəhlizinin (TRIPP – “Trampın beynəlxalq sülh və rifah marşrutu”) istifadəyə verilməsi dayanır. Bu marşrutun gələcəkdə dəmir yolları, kommunikasiya xətləri, eləcə də neft və qaz kəmərlərini əhatə etməsi nəzərdə tutulur.

Məqalədə bildirilir ki, layihə ABŞ-ın təşəbbüsü ilə reallaşsa da, Rusiya və İranın maraqlarına zərbə vura bilər. Rusiyalı analitiklər TRIPP-i Moskvanın “Şimal-Cənub” beynəlxalq nəqliyyat dəhlizi planlarına ciddi təhdid adlandırırlar. Valday klubunun rəhbərlərindən Fyodor Lukyanov qeyd edib ki, bu dəyişikliklərin təsiri təkcə Cənubi Qafqazla məhdudlaşmayacaq, həm də Şimali Qafqaza sirayət edə bilər.

ABŞ-ın Azərbaycandakı keçmiş səfiri Robert Sekuta isə xüsusi olaraq Azərbaycanın enerji ixracı ilə bağlı danışaraq vurğulayıb ki, gələcəkdə Azərbaycan neft və qazının Ermənistana göndərilməsi Yerevana “Rusiyanın enerji monopoliyasına alternativ” təqdim edəcək. Onun sözlərinə görə, regionu əsl transformasiya etdirəcək əsas faktor isə Türkmənistan qazını Xəzər üzərindən Avropaya daşıyacaq Transxəzər qaz kəməri olacaq.

Türkiyəli ekspert Nigyar Göksəl isə qeyd edib ki, ABŞ-ın “Şərq-Qərb” layihəsinə qoşulması Moskva və Tehranı tamamilə oyundan kənarda qoymur, amma TRIPP Rusiyanın regiondakı təsirini zəiflədən əsas amilə çevrilir. İran isə artıq “Tramp marşrutu”nun reallaşmasına imkan verməyəcəyini bəyan edib.

Məqalədə həmçinin bildirilir ki, ABŞ-ın bu prosesdə iştirakı Rusiya və İranın birbaşa hərbi eskalasiyadan çəkinməsinə gətirib çıxara bilər, lakin dəhlizi hibrid müharibə hədəfinə çevirməsi də mümkündür.

Əli Səfərli,
GUNDEM24.az

Oxunub: 18